Akan sami wani kaso na mutane masu wannan matsalar ta LOSS OF SMELL wato rashin iya tantance komai ta hanci, takan kasance ko dai rashin sense of smell ɗin kwata-kwata [anosmia] ko kuma ya zamto mutum na ji amma ba can da ƙarfi ba, sai ƙamshi ya yi ƙamshin ko ɗoyi ya yi ɗoyi sannan su ji wato [hyposmia] ko waɗanda wani lokacin jin smell kan ɗauke, ba a ji amma ya kan dawo daga baya [intermittent], ko kuma sai in sun kara abin dab da hanci.
RABE-RABEN DALILAN LARURAR
Irin wannan matsalar dalilanta sun kasu kashi 5:
1]. Akwai wanda haka mutum ya taso ya sami kanshi, wacce mukan kira CONGENITAL ANOSMIA. Tun a yayin goyon ciki matsalar ta samo asali, domin cikin ƙwaƙwalwar mutum duk wani abu da yake toh akwai jijiyar da ita ke sarrafa wa ta taimaka abin ya yiwu, wanda idan ta sami naƙasu tun a ciki ba tare da tai girma tare da jikin mutum ba, ko sakamakon mahaifiya ta sha wani magani ko jiƙe-jiƙe yayin goyon cikin wanda kuma maganin ya je yai illa ga wannan sashin jijiyar cikin rashin sanin cewa me ciki ba ta shan maganin toh shi ne akan ga an haifo mutum ya zo da matsalar wannan jijiya da ba ta iya yin aikinta yadda ya dace, kama daga:
– Jin wari ko ƙamshi wanda jijiyar da ake kira OLFACTORY NERVE ke samarwa, idan ita ce ta sami matsala sai a ga mutum ya zo ba ya jin komi tun haihuwarsa walau ƙamshi, wari, bashi ko wani abu.
– Akwai OPTIC NERVE in wannan ta sami matsala tun a ciki shi ne jariri kan zo a makaho tun haihuwa har girma ba ya gani.
– Akwai OCULOMOTOR, TROCHLEAR & ABDUCENT NERVES in suka sami matsala shi ne za a ga mutum ya zo da harara garke idonsa ba ya tsayawa cak, shi in yana magana abinda yake nunawa daban amma in kana kallon idon za ka ga inda yake kallo daban.
– Akwai VASTIBULOCOCHLEAR NERVE da in ta sami matsala shi ne mutum kan zo a kurma tun haihuwa.
Da dai sauran irin waɗannan jijiyoyi.
Don haka samuwar tangarɗa jikin kowacce ke nuna matsalar da mutum ka iya fuskanta. Don haka in tun haihuwa mutum bai san wari ba, bai san ƙamshi ba toh olfactory nerve ɗin sa ce ba ta aiki. Wannan kuma bai nuna mutum zai haɗu da wata matsala ba, kurum dai sai haƙuri, wasu kuma in tafiya tai tafiya sukan wayi gari daga baya suna ɗan jin ƙamshin bayan shafe shekaru ba sa ji.
Har mutane kan camfi a da cewa: wai wanda ba ya jin ƙamshi ko wari duk randa ya ji toh mutuwa ta kusanto masa, ko kuwa wani babba zai mutu a gidan. Amma duk camfi ne. Wannan kenan game da congenital anosmia.
2. Sai kuma External cause wanda yake dalilin ƙila an taɓa yi wa mutum tiyata a gurin da yake hanyar jijiyar OLFACTION ne, ko aikin ƙwaƙwalwa, ko dalilin tsiro a cikin hanci wato nasal polyp, ko hatsari na wani abu da ya taɓa bugun fuska.
Haka zalika in da girma abin ya samu mutum yana yin sana’a ko muhalli musamman ta’ammali da magunguna irin na ƙwari da sauran solvents, ko cuttukan mura.
3. Amfani da wasu rukunin magunguna ma ka iya jawo daukewar ƙamshi, irin su antibiotics, magungunan cutar damuwa antidepressants, magungunan cuttukan zuciya, ko radiation ga masu wani nau’in cutar cancer, mutane masu shaƙar koken, duk suna iya sa ba ma ƙamshi ba hatta ji da gani ma ka iya yin rauni.
4. Wasu cuttukan jiki, walau mutum ya taɓa cutar ƙyanda yana yaro, ko sanƙarau, ko ciwon mantuwa Alzheimer’s, cutar yunwa tamowa ko Malnutrition, ko cutar kyarma da mutum kan iya kasa tsayawa cak, hannun sa ya riƙa kyarma wato (parkinson), ds.
5. Sai kuma rashin daidaiton sinadaran halitta wato HORMONALS IMBALANCE wanda wasu kan sami abinda muke kira KALLSMAN Syndrome. Za ka ga ko balaga ta ƙi zuwa musu, ba sa jin wari ko ƙamshi, kuma a haka ga shekaru amma balaga ta ƙi zuwa gabansa babu alamar gashi kamar ta yara abar tasa, in namiji ne, babu karyewar murya, babu girman maraina, haka in mace ce babu girman nono, ba haila, ba wani alamu na ta girma ta balaga duk da gashi ta kai shekarun sosai. Wasu duk hakan kan samu amma sai daga baya ba sanda aka saba ganin yawanci maza da ‘yan mata da abin ba. Haka na faruwa sakamakon karyotype da ke damaging ɗin sassan sarrafawa da samar da hormones ɗin a ƙwaƙwalwa wato Hypothalamus.
Wannan shi ne taƙaitaccen bayani a game da ɗaukewar ƙamshi ko wari, Maganin kowanne ya danganta da abinda binkice ya nuna.
Amma galibi wanda suke congenital ba abinda za su yi haka suke kurum natural, wasu kuma ana iya gano lesion ɗin ai aiki a cire idan tsiro ne a ƙwaƙwalwa, wasu kuma in mura ce su yi maganinta, wasu kuma in kallsman ai musu hormonal therapy yadda balagar za ta zo in aka yi sa’a komi ya daidaita.
Amma dai galibi kowa ya kwan da sanin ƙarfin jin ƙamshi ko wari yana kamawa ne ka’in da na’in in an kai shekara 30 zuwa 60. Daga 60 dama naturally wannan na raguwa, komai ma na jiki ya fara saki.
Domin ganin likita kan matsala ana iya samun duk wani ƙwararren likita a fannin kunnuwa, hanci da maƙogoro wato (ENT Physicians) ko Head & Neck surgeons. Suna nan a dukkan manyan asibitoci.
Don karanta Harara-Garke danna nan
Edita@rumasau-kallamu