Yadda Zaku Magancewa Marasa Lafiyarku masu Cutar Malaria

0
29

Wannan Bayanin nayi sa ne musamman domin kananun ma’aikatan lafiya dake matakin farko,saboda idan aikin ku ya gyaru ba bukatar ace sai me malaria yakai ga babban likita. Inkuma kunƙi ku gyara tofa mara lafiya inyasan wannan karku ji haushi inyazo yana gyara muku aiki.

Malaria Babbar cuta ce dake sawarwarin rayukan bayin Allah sama da dubu ɗari shida da talatin duk shekara musamman tsakanin yara ƴan kasa da shekara 5, mata masu ciki,da mutane masu raunin garkuwa jiki.

Tana Zuwa Da Duk Wasu Alamomi Da Baku Zaton Nata Ne, Kamar:
  • Tsananin kasala
  • Fita daga hayyaci
  • Jijjiga
  • Wahalar numfashi
  • Canzawar ido zuwa ruwan ɗorawa
  • Canzawar fitsari zuwa ruwan coca-cola ko kuwa jajur da jini
  • Murdawar ciki
  • Fitar jini ta hanci da baki ko kunnuwa.

Duk wadannan kadan ne daga aikin malaria.

Ƙaramar malaria ce ke zuwa da zazzaɓi, rawar sanyi,da ciwon kai,inta ratsa jiki ta wuce da karamin sanin mutum.galibi wadancan manyan alamun kananun ma’aikata ke kuskuren daukar su a matsayin alamun cutar typhoid.

Karanta cikekken Mataki Domin Kare Kanka Daga Kamuwa Da Ciwon Ƙoda Danna nan

Binkicen da mukai mun fahimci cikin mutum 100 na masu malaria kwata-kwata mutum 10 ke bukatar maganin typhoid,kuma 10% din basu nema ake ba maganin typhoid din ba,wannan ke nuna duk wanda ake ba maganin typhoid yayin treatment din malaria ƙwata-ƙwata basa buƙatar hakan. Erroneous practice ne.

Galibi sanda malaria ke bayyana mutum yakai kimanin kwana 10 zuwa 15 da haduwa da cizon sauron,bawai irin dare ɗaya dinnan don kaji ciwon kai tunanin sauron jiya da daddare bane,domin idan sauro ya zuba maka merozoites cikin jini zuwa hantarka anan ne ƙwayayen zasu zauna don kyankyashe kansu “Schizonts” a tsawon kwana 10 sannan alamun malaria su fara bayyana.

Wanda rashin maganceta da kyau ko kasha maganin malaria ko allura bayan kwana 3 ragowar wadancan ƙwayayen kan ƙara kyankyashe kansu kaji ciwon ya dawo sakamakon rashin treatment me kyau.

Take Home Message 

Akwai wani abu da nake son ƙananun jami’an lafiyar mu ku kiyaye kuma ku dauka da muhimmanci wanda indai kuka gyara hakan zai sa treatment success dinku na malaria yai matukar sama,za’a rage yawan dawo muku akan ciwon malaria.

  • Awon  Nauyi:

Sanin nauyin mara lafiya abinda muke kira weight nada matukar muhimmanci,galibi kuskuren farko daga nan yakan fara, kukan lamincewa kanku kurum indai mutum Adult ne duk magani guda zaku basu,haka childrens,kuyi ƙoƙari ku tanaji weight scale a guraren aikinku koda da kudin aljihunku ne.

Domin karanta cikekken bayani akan Post Injection Inflammation: {Kumburi Bayan Anyi Allura} Danna nan 

  • Idan zakai wa mutum allurar ARTEMETER  kasani dole ka auna saboda duk kilo ɗaya na nauyin mutum sai ka bashi 3.2milgram nata,ita duk ƙwalbar artemeter tana zuwa ne a 80mg dama.

Misali 

(1) Bayan ka auna nauyin Sa’adiyah ko Umar me dauke da malaria a scale sai kaga 55kg ne,don haka adadin artemeter dinsa zai kama 3.2 × 55 wanda shi zai baka 176 Milgram wannan shine adadin da zaka basu duk bayan awa 12 na tsawon kwana uku.

Toh kaga kuskuren mutanen mu kuke yi ku kurum inde babban mutum ne ƙwalba biyu kuke fashewa kuyiwa mutum wanda 80×2=160mg kacal,alhalin sadiya da umar 176mg suke bukata,kunga taya malaria kota lafa bazata dawo ba bayan kwana biyu?. Ƙwalba wajen biyu da kusan rabi suke bukata.

(2) Fatima ita da yake me ƙiba ce sosai bayan an auna nauyinta sai kaga 97kg ce, toh in zakai mata amfani da artemeter dole zaka ce 3.2×97=310.kaga ita fa magana ake ta saika fasa ƙwalabe 4 bawai biyu ba.

(3) Amma ita Farida dake babu auki daka auna sai kaga 38kg ce kacal,don haka zai kama 3.2×38=122. kaga ita kwalba biyu ma yai mata yawa domin ƙwalabe biyun 160mg ne. ita kuwa 120mg ne daidai da ita,bata duk kwalba biyun ba amfani.

  • Idan kuma ARTESUNATE CE ita ma kaga tana zuwa duk kwalba kode 30mg ko kuma 60mg.

To ita duk kilo guda na nauyi kana buƙatar ka bada 2.4mg ne muddin nauyin mutum ya wuce 20kg,amma idan yaro ne wanda bai kai 20kg irin yan kasa da shekara 5 dinnan to su 3mg ne duk kilo.

Misali:

(1) Asama’u me nauyin 62kg zakai mata artesunate,toh zaka ce ne 2.4×62=149,toh kaga ita 149 ko kace 150mg take buƙata, kaga sai ka bude kwali 2 na artesunate me 60mg da kuma kwali daya me 30mg sannan zaka sami daidai dose din da kake buƙata.

Sannan bayan awa 12 ka ƙara mata hakan,sannan bayan awa 12 ka ƙara mata hakan bayan wata awa 12 din,kaga a 24hrs ta sami 150mg sau uku kenan,0hrs sanda kara,12hrs da kuma 24hrs.

To daga nan idan a allura zaka dorata tsawon ƙwana ukun sai acigaba da bata 150mg kullum tsawon kwana 3,daga randa akai ta kwana 3 din sai kuma adorata kan maganin sha na wasu ƙwanaki uku din koda ana ganin ta warke hakan shine ka’ida walau Lonart, ACT, ko Camosunate, dade sauransu.

Idan kuma after 24hrs akan maganin sha ta baki zaka dorata toh saika dorata kan na kwana 3,anan ne zaka iya ƙara mata da antibiotic wanda yake da tasiri wajen kashe ƙwayayen bacteria a hanta kamar doxycycline ko clindamycin.

(2) Baby khadija yar wata 6 me nauyin 10kg in zakai mata amfani da artesunate zaka ce ne 3×10 = 30mg,toh ita kwalin artesunate me 30mg kwaya daya a 0hrs, 12hrs & 24hrs kenan, kaga kwali uku ya isheta daga nan in akan allura zata tafi itama sai acigaba da mata 30mg wato kwali daya kullum tsawon kwana 3. daga nan kuma ka bata ACT 1 tablet ko suspension ko dai wani antimalarial din daidai da shekarunta ta cigaba na wasu kwanaki ukun.

  • Idan kuma ARTEETHER ce wato EMAAL toh ita kuma duk kg kana bukatar bada 3.0mg walau babba ko yaro.

Misali: 

Khadija me nauyin 45kg in zaka bata emal 3.0×45= 135. kagaa ita 135mg kenan,duk ƙwalba tana zuwa ne 90mg,kaga ƙwaba biyu zaka fasa ka zuƙi rabin ta ka hada da guda daya.

Bayin Allah atakaice dai wannan shine regimen na malaria treatment,kunga yadda amfani da nauyi kacal zai gyara maka aikinka.

  • Inde anyi aamfani da allura na kwana uku kowacce iri ce Rekmal,Artesunate, Artemeter ko Emal dole abi da maganin sha na ƙwana uku koda an warke.
Toh haka zalika akwai wasu rukunin mutane da kwai buƙatar lura.
  • Me cikin da take da malaria anso a kauracewa bata ACT ko coartem musamman a watanni ukun farko. QUININE shine maganin da ya dace da ita, abata 20mg per kg.
  • Amma inya girma ana iya bata ACT din ma musamman 3rd trimester.
  • Haka wanda zaije garin da yake da sauro yana iya fara shan doxycycline ɗaya safe,ɗaya yamma kullum har yaje ya dawo garinsu,hakan rigakafi ne,musamman ga yan kasar waje,ko wanda ke shirin zuwa Kano.
Batun Paracetamol 

Shi walau allura ko na sha a baki kurum 10mg per kg ne,shima kuskure ne kace biyu safe,biyurana,biyu yamma,idan mutum me kilogram 70 yazo kaga 10×70= kaga 700mg yake bukata duk bayan awa 8,bawai safe rana dare ba,batu ne na awoyi,har tsawon yini gudu ko kwana uku idan zazzabin bai sauka ba,haka ma yara 10mg per kg.

A kwai wani Practice da zan so duk kananun jami’an lafiya su gyara aikinsu su daina! wato rubuta antibiotic yayin treatment din malaria. Da yawa sun tafi akan cewa indai ansami malaria toh akwai typhoid… wannan kuskure ne,ba haka abin yake ba.

Ku duba ma’anar typhoid fever da kyau zaku fahimci lallai typhoid ba abu ne me sauki ba irin yadda ake kallon kowanne gastric symptoms matsayin typhoid.

Kurum inka duba kaga malaria na damun mutum bashi iya maganin malaria,koda hakan na nufin magani kala ɗaya zaka bashi…kurum bashi ka sallamesa,ba sharadi bane ko yaushe sai kaba mutum tarin magunguna. Antimalarial ko ba paracetamol is Ok.

Sannan idan kasan allura kadai zaka dora mutum akai ta malaria tsawon kwana uku to ku sani bayan anƙare allurar kasha gari dole ya dora da maganin malaria nasha tsawon kwana 3 zuwa 5,ba’a allura ita kadai muddin ba a asibiti mutum yake a kwance ba,rashin irin wannan kesa ciwo yaƙi ci yaƙi cinyewa,ballantana da.

Shiga nan domin karanta Abubuwa Wanda Yakamata Mace Ta Kiyaye Lokacin Al’ada

labarin da ya wuceHIV/AIDS 
Labarin na GabaHyperstimulated Nervous System