Gabatarwa
A zamanin nan, wani sabon rikicin addini ya taso a wasu sassan Arewancin Najeriya game da asalin Aƙida da kuma tushen ilimin addini. Wasu mutane waɗanda ba su da zurfin ilimi a fannin ʿUlūm al-Ḥadith (ilimin hadisi) ko ʿUlum al-Din (ilimin addini) — suna kiran Musulmi da cewa su dogara da Alƙur’ani kaɗai, su watsar da Hadisi saboda suna ganin wasu hadisai “sun taɓa mutuncin Annabi ﷺ.
” Wannan ra’ayi, duk da cewa yana iya kama da tsoron Allah a zahiri, yana da matuƙar hatsari ta fuskar aƙida, ɗabi’a, da zamantakewa. Addinin Musulunci ya ginu ne a kan Alƙur’ani da Sunnah, waɗanda ba za a iya raba su ba. Watsi da Hadisi yana lalata asalin Musulunci kuma zai haifar da ruɗani da rarrabuwar kawuna a cikin al’umma.
Alƙur’ani kansa ya umarci Musulmai da su bi Annabi ﷺ: ‘Kuma abin da Manzon Allah ya ba ku ku karɓa, abin da kuma ya hana ku ku guje masa.’ (Surat al-Ḥashr 59:7). Wannan aya ta tabbatar da cewa Sunnah ita ce tushe na shari’a da imani bayan Alƙur’ani. Annabi ﷺ ya ce: ‘An ba ni Alƙur’ani da wani abu makamancin sa tare da shi.’ (Sunan Abu Dawud, 4604). Wanda ya ƙi Hadisi, tamkar ya ƙi wani ɓangare na wahayi ne, yana kuma rushe tsarin Shari’a, ɗabi’a, da aƙida gaba ɗaya.
A tarihi, ƙungiyoyin da ke ƙin Hadisi (Qur’aniyyah) sun taɓa fitowa a lokuta daban-daban. Dalilansu yawanci jahilci ne game da hanyoyin binciken hadisi, ko tasirin ra’ayoyin Turawa masu son lalata Musulunci. A yankin Arewacin Najeriya, wannan aƙida tana samun gindin zama musamman a wajen masu jahilci, ko masu son farin jini a idon jama’a. Suna ɗauka cewa ƙin Hadisi na kare mutuncin Annabi ﷺ, alhali kuwa hakan yana goge tarihin koyarwarsa da kyawawan halayensa.
Mummunan Tasiri da Illolin Ra’ayin Watsi da Hadisi
1.1 Lalata Imani da Shari’a — Ba tare da Hadisi ba, ba za a iya fahimtar Musulunci daidai ba. Hanyoyin Sallah, Zakka, Azumi, da Hajji duk daga Hadisi ake koyonsu. Rashin bin Hadisi yana kaiwa ga lalacewar ibada da rushewar addini.
1.2 Rage Darajar Annabi ﷺ — Wanda ya ƙi Hadisi yana rage matsayin Annabi ﷺ a matsayin Manzo. Wannan yana saɓawa kalmar Allah da ta ce: ‘Bai yi magana daga son zuciyarsa ba, abin da yake furtawa wahayi ne da aka yi masa.’ (Surat an-Najm 53:3–4). Saboda haka, ƙin Hadisi yana nufin shakku cikin wahayi, wanda yana iya kai wa ga kufr al-juhūd.
1.3 Rarrabuwar Kawuna da Ƙungiyoyi — Idan aka watsar da Hadisi, kowa zai fassara Alƙur’ani yadda ransa yake so. Wannan zai haifar da rarrabuwar ra’ayi da ƙungiyoyi masu saɓa wa juna. (Surat al-An‘ām 6:159)
1.4 Raguwar Hankali da Ɗabi’a — Hadisi na ƙunshe da koyarwar ɗabi’a da halayen Annabi ﷺ. Idan aka watsar da shi, al’umma za ta rasa shugabancin ɗabi’a, za a samu ruɗani da raunin ruhi.
1.5 Wulaƙanta Malaman Addini — Wa’azin irin wannan yana sa mutane su raina manyan malamai kamar Imam al-Bukhari, Muslim, da Ahmad ibn Hanbal. Wannan yana haifar da girman kai da rashin girmama ilimi.
1.6 Tasirin Ra’ayoyin Yammacin Duniya — Yawancin masu ƙin Hadisi a yau suna bin hujjojin Turawa masu son cire Musulunci daga ikon Annabi ﷺ.
A yankin Arewacin Najeriya, irin wannan ra’ayi yana jawo: ruɗani ga matasa; rashin haɗin kai a al’umma; rage girmamawa ga malamai; lalacewar tsarin karatun addini; da kuma rikicewar shugabanci.
Gargadin Annabi ﷺ
Annabi ﷺ ya yi gargaɗi da cewa: ‘Wani lokaci zai zo inda mutum zai zauna a kan gadonsa yana cewa: “Mu bi Alƙur’ani kaɗai; abin da muka samu halal a cikinsa, za mu ɗauka halal; abin da muka samu haram, za mu ɗauka haram.
” Lallai abin da Manzon Allah ya hana, kamar abin da Allah Ya hana ne.’ (Sunan Abu Dawud, 4604). Wannan Hadisi yana bayanin halin da ake ciki a yau kuma yana nuna cewa wannan tunani alama ce ta karkacewa daga hanyar gaskiya.
Watsi da Hadisi ba ƙaramin kuskure ba ne hatsari ne ga asalin Musulunci. Yana rushe ginshiƙin Shari’a, yana wulaƙanta ikon Annabi ﷺ, kuma yana buɗe ƙofa ga ruɗani, sekularizm, da rarrabuwar kai.
Don haka wajibi ne a ƙarfafa ilimi da fahimta mai kyau game da Hadisi, gina girmamawa ga malamai, da yin da’wah mai ilmantarwa don gyara wannan kuskuren. Wanda ya watsar da Hadisi, ya watsar da Annabi ﷺ. Alƙur’ani saƙo ne daga Allah, Sunnah kuma ita ce aikace-aikacen sa. Addinin Musulunci ba zai rayu sai da biyunsu tare.
Rubutu da nazari: Huzaifa Mukhtar Muhammad
Dalibin ilimi
Karanta Manufar Rayuwar Duniya
Edita@rumasau-kallamu
